 |
Gjso Fior |
Dalla raccolta 'La mê Cjargna'
FRIÛL
(scarica il file mp3 - 99 kb - recitata da Celestino Vezzi)
Sul nevàl si distùdin lis stèlis
e za l'albe 'e talpine pai créz
e pò 'varche i gadórs e lis sièlis,
'e piture la ponte dai péz.
Ce bon bévi ajarìn di buinore.
Jù tè vài si dismóf il paìs.
Il soréli si jéve di bore
fin a lèngi foràns e ruvìs.
La pojane tal àjar ch'al trime
par che 'scrivi cu l'ale: Friùl!
Un nulùt al tapone la cime,
pò 'si sfante e tu viôz il cjavrùi!
A misdì nome il flum al busìne:
il tratór al si bone un moment.
L'àur al plùf su pai roncs de cuelìne,
sui vignài e tal vert dal forment.
Sore i cops un fum blanc si disglagne,
ti racréin dós bugàdis di fen.
Une vene tè pàs de campagne
s'inturchine lant-jù pai seren.
Vèlu il mâr... sot un cìl ch'al sflandòre;
su la ràsule al busse il Friùl:
tiare sante di int ch'e lavore,
ch'e s'ingrope scoltant l'usignùl.
Monz e plan a' son làz in ombrene;
tè lagune s'impie un fugùt.
Vie pe vile a' dàn dongje la cene:
bonodór di polente par dùt.
'A nus grampe la malincunie:
vîs e muarz a' nus tòrnin tal cûr…
Un sclopon su la linde di Mie
'nus ricuarde un afièt che nol mûr!
Ancje il vint al ti puarte a chest'ore
cu lis òndis il ben e l'amôr
de tô int che pal mont 'a ti onore,
o Friûl benedît dal Signôr.
A LA ME CJARGNA
(scarica il file mp3 - 252 kb - recitata da Celestino Vezzi)
No tu mi dàs afiéz, no tu mi âs dàt un
frane.
Tu vèvas dibisugna e jo ti 'dât il miôr:
salût e gioventùt. Po...ghèmar, disperât.
Dopo vinc' agn j' torni, ma tu no tu sinz nuja.
Il cîl cjamât di stelas, la luna insom Navrìnt,
i riùss ch'a ti cjarècin, la int fedèla e straca
e tu fréida di clap, cencia ne cûr ne anima.
A' bàtin trei e un quart, e tu nencja un sospîr.
Das puartas in segnêria, da sfêsa di un barcon
vôi ch'a ti van cirìnt par tròis e par martôrs.
Timp indaûr tu ur dàvas u'nìn di cunfidenza.
Cumò ti gjòldin domo i sciôrs e i forestîrs.
A' bàtin quatri e un quart. Un auto sul tornant
al cjapa sot un jéur. E jo? No j pensi gran.
J' ài '1 gno marùm di gloti, ma ti perdôni, Cjargna,
dal mal ch'j tu mi fâs cui no voléimi ben.
Romai no duàr, no duàr. J' vierc' la lûs, m'in voi.
Mi son amîs i cjans in Cuésta e aventi Frata, un pôr
catùs ch'al pìula e vàcjas ch'a soscèdin.
Tàlpas ta néif ch'a crìcia. Al sdròndina un seglòt.
La luna 'a va smamìnsi. Il Cioncolàn s'infronta
in mantelina néra par tigni bot al dì,
ma un biel colôr di rôsa 'a j fàs il sorapont
e un'areìna rùspia 'a giùja sui fajârs.
Oh, ma il cjantà 'la 'l éisal? Pas cîsas, tas casêras
no lùjars, no montàns. Instés tal gno paîs.
Nus dàvin alegrìa e nuja no scuedèvin.
Ju vin copâz pai bêz cun réiz e cun velèns.
E tu Cjargna ce fàtu? Dibot 'a è cà la
vierta
tun sbulium di rôsas, ma pòus a' ti ramòndin.
Falcéz e còuz a' tàsin, e i tiei cantôrs a' mùrin!
S'a vanza una pivìca, tènla pa lôr memoria.
Tal prin sorêli un gémi al jéva dai cjanài:
"Frut di una volta, dumbli: no sta sclopâmi il cûr.
Cir di capîmi e cjanta. S'i tu âs bût mâl perdona...".
Tal bosc 'na Cròus e, dòngja, un scodaròs e jo.
NÉIF
(scarica il file mp3 - 432 kb - recitata da Celestino Vezzi)
Un floc. Un floc sul róul e
un âti floc
tal plét e un âti e un âti subìt pront:
ma, stant cul nâs pa l'aria como un roc,
mi taca a girâ '1 cjâf e dut il mont.
Culènti il cîl al plûf bombâs. Las monz
s'imbùgiulin: a'n dàn una belècia.
Achì compagn. I flocs a' son plui pronz
e àn già sblancjât la ponta di una pècia.
Il gjat gubìt 'l'è ter sui cops da crigna:
'al cîr di dâ la gàfa a di un frangél,
ma chel, ch'al à mangjada la ...giuligna,
ogni becada un scàt e al slungja il cuél.
Intant cent flocs, mìl flocs, dismìl, cidìns
lizêrs lizêrs a' mùrin belauâl,
e jù... di gros, di larcs e di pistrìns
sul mont ch'a j 'u ravuéi tal so grimâl.
'A nèvia, 'a nèvia. 'A nèvia. Al passa un pôr.
Dopo, i nuvìz... e vèlu lì '1 puestìn.
Par tane' al puarta lètaras d'amôr,
pai tros lambìcs e pènas. L'è 'l destìn.
'A nèvia 'a nèvia. Il bosc l'è blanc ormai
e il cîl si sbassa, al ven simpri plui scûr.
I stérps 'sci plèin. 'Sci plèin due' i gimai.
Un frùt al rìt. Un petaròs al mûr.
Il dalbedêr al ùcia il sasolét.
Di fùr rumôrs no 'n d'é. Ma sì sì, scolta...
Uh, la lavina ch'a cor jù pai crét.
'A ròdula e 'a scjavècia in t'una vòlta.
Blun blùn pa ròpa, brùn. 'A
è sul gadôr.
Bru' brùn bru' brùn 'a vèn di frota
'a sbàt a bàs. Al cìula di dolôr
un cjamociùt cun t'una talpa rota.
ÂGA DI RIÙ
(scarica il file mp3 - 151 kb - recitata da Celestino Vezzi)
Âga di riù che tu vens jù
cidina
da mont e dal gadôr e ch'j tu bàgnas
ruvìs e stérps e las campàgnas
ch'a san di tièra fréida e di aria buina,
t'impensistu di nou? Con' che sot séra
discolz, daûr gno fradi e cheâtris frùz
i làvin cun t'un gèi a gjambarùz
(a' fàntin dîs, no nus pareva véra).
Âga di riù, pociùt di cóva verda,
spiéila il gno cûr;
tén domo il biél, s'and'é cà dentri,
e lassa lâ
rancórs e patimenz
jù jù pai ciàs da vita.
D'atòm 'si jévin còvas di sisìlas
e a' van pai cîl.
Oh, lôr a' tornaràn!
Ma i sùms ch'a jescin dal gno cûr
no tòrnin plui a jodi
cemùt ch'i vìf bessôl!
Podéi tornâ chei frùz discólz pai riù
un blec tal cûl e las tiràcas ròtas.
…………………
Milan, 4 di avrîl 1963
CENCIA SUNSÛR
(scarica il file mp3 - 624 kb - recitata da Celestino Vezzi)
O ce biél inscindalâsci
di chest mont cencia sunsûr
e savéi che domo Paria
si è 'ndacuarta ch'a si mûr.
E murî cussi, tun stâli,
con ch'a si a cjapât il sum
e no vói rancôrs di sorta
e no fa sufrî nissun!
Casón dai osovàns di Vergègnas, parsôra Pòcias estât dal 1944
